Lịch sử ra đời và quá trình phát triển của cây bút

Trước khi cây bút ra đời thì con người đã sử dụng rất nhiều thứ khác nhau để viết chữ. Ví dụ, như người Nguyên thuỷ đã dùng những hòn đá nhọn đầu để khắc những hình vẽ lên tường hoặc trong hang động, hoặc nhúng những đầu ngón tay vào nhựa cây, hay thậm chí vào máu của động vật rồi vẽ lên những bức tường…
Trong những phát minh vĩ đại nhất của lịch sử nhân loại .Chữ viết là một đóng góp của loài người vào sự phát triển của nền văn minh. Chữ viết giúp chúng ta ghi lại những ý nghĩ và công việc. Cũng như cho thế hệ chúng ta bây giờ biết được nguồn di sản lịch sử hàng ngàn năm.
Sau đây chúng tôi xin tóm lược sự phát triển và cải tiến quan trong :

Nội dung chính

Dùi đục đẽo gỗ – 3500 năm TCN

Cách đây 3500 năm TCN – Ngôn ngữ đầu tiên được viết lại là Sumerian được khắc và chạm chổ bằng hình vẽ qua những vách đá , bức tường đá hoặc nhưng thân cây và miếng gỗ .

Bút gỗ chắm mực – 3000 năm TCN

Cách đây 3000 năm TCN – Người Hy Lạp cổ đại đã phát minh ra chữ viết  , họ còn phát mình ra giấy viết đầu tiên trên thế giới , họ chọn giấy cói và phát triển một loại mực và công cụ để viết lên loại giấy đó.

Bút Cây Sậy (Reed pen) – 1000 năm TCN

Cách đây 1000 năm TCN – Chiếc bút viết có kiểu mẫu dường như là chuẩn mực nhất . Bút Cây Sậy dụng cụ đầu tiên có hình dáng giống như chiếc bút hiện đại . Người Sumer, những cư dân cổ xưa nhất tại Lưỡng Hà (thuộc Iraq) đã dùng que khắc hình lên mẩu đất sét dẻo nho nhỏ. Từ ký tự vạch trên đất sét cho đến chiếc bút đầu tiên làm từ cây sậy có thể xem là bước tiến vượt bậc của người Ai Cập. Bút sậy được cắt và vót nhọn từ cây sậy (hoặc cây tre) rỗng ruột, đường kính 1cm, dài 20 – 30 cm.

Loại bút sậy tốt nhất do các nghệ nhân Ba Tư khéo léo chế tác, có lõi làm từ ngà voi hoặc kim loại quý. Bút sậy thường viết trên giấy cói hoặc da động vật, riêng loại có lõi kim loại viết được trên bảng gỗ phủ một lớp sáp hoặc sơn. Nhược điểm của công cụ này là chúng khá giòn và dễ bị mòn và vỡ.

Bút lông (Quill pen) – 700 năm SCN

Bút lông đã duy trì sự hấp dẫn và tính thực dụng của mình trong hơn 1000 năm lịch sử. Một thời gian sau, kiểu bút sậy quá cứng nhanh chóng bị thay thế bởi loại bút mới của người Trung Quốc. Đó là bút làm từ lông động vật (hươu, nai, heo…) vót nhọn, chấm vào mực làm từ hỗn hợp bồ hóng và dầu.

Người phương Tây thế kỷ thứ VI đến XIX lại chuộng kiểu bút lông vũ hơn, đặc biệt là lông ngỗng bởi cho nét chữ nhỏ, mềm mại và sắc nét. Lông dùng làm bút là của các loài chim lớn (thiên nga, đại bàng, diều hâu, ngỗng…) thay lông mỗi năm, thường lấy lông từ cánh bên trái bởi độ cong phù hợp với đa số người viết thuận tay phải. Lông được vùi vào tro nóng, nước và phèn cho mềm dễ tạo hình. Trục rỗng của lông đóng vai trò ống dẫn mực.

Thế kỷ XVII, mỗi năm, hàng triệu lông ngỗng được sử dụng làm bút tại Nga và Ba Lan. Một người đàn ông tên Joseph Brahman đã chế tạo cỗ máy cắt lông ngỗng thành ngòi bút, làm được đến 20 ngòi chỉ với mỗi chiếc lông. Ngòi bút sau đó gắn vào cán gỗ, tiền thân của loại bút chấm mực sau này. Bút lông ngày nay có gắn thêm ngòi để viết được nét thanh, đậm trong thư pháp.

quill-pen_500

Bút lông chim

Bút chấm mực (Dip pen)

Viết bằng bút lông có vẻ rất thanh thoát, lãng mạn, nhưng lại khó có thể mang đi khắp nơi bởi quá mềm. Vì vậy, người ta cần đến sự kết hợp giữa những chiếc bút lông mềm mại và bút sậy cứng chắc: một cây bút chấm mực ra đời. Bút chấm mực là tiền thân của bút máy hiện đại với ngòi bằng kim loại có khe dẫn mực, gắn trên cán (bằng gỗ, xương, kim loại, nhựa…). Ngòi thường làm bằng vàng hoặc thép, tháo lắp vào cán dễ dàng.
Cây bút máy đầu tiên được làm bởi một người Anh năm 1780, nhưng ngòi bút còn nhiều vấn đề. Mãi đến năm 1831, sau nhiều cải tiến trong thiết kế, bút chấm mực đã trở thành đối thủ đáng gờm của bút lông ngỗng với khoảng 180 triệu ngòi được sản xuất mỗi năm và hơn 400 biến thể của ngòi bút, đa dạng về góc độ và kích cỡ.
Nhược điểm của loại bút này là phải chấm mực nhiều lần, mực dễ rơi vãi và đi đâu cũng phải mang lọ mực theo. Nhưng ưu điểm là dùng được các loại: mực tàu, mực vẽ, sơn acrylic,… vốn không sử dụng được trong bút máy vì bị nghẽn mực. Bút chấm mực ngày nay vẫn được dùng trong vẽ truyện tranh, thư pháp.

Bút chấm mực

Chiếc Bút máy (Fountain pen)

Sau gần 1 thế kỷ phát triển , sự ra đời của phiên bản cuối cùng của Bút Máy được hoàn thiện.
Năm 1890, phát chán với việc cứ phải kè kè lọ mực bên mình, anh nhân viên môi giới bảo hiểm Lewis Edson Waterman đã tự chế tạo cây bút máy nổi tiếng dựa trên ý tưởng của nhà thư pháp Ai Cập Al Muizz Lideenillah. Ruột bút máy có bầu chứa mực lỏng bằng cao su dẫn mực tới ngòi bút qua ống nhỏ.

Bí quyết nằm ở các rãnh không khí trong ống mực. Nhờ hiện tượng mao dẫn, khi viết, không khí thế vào chỗ mực chảy xuống, còn khi không viết, áp suất khí cân bằng với trọng lực giúp mực không chảy xuống.
Thép không rỉ là vật liệu chủ đạo làm ngòi bút. Với những cây bút “đẳng cấp” hơn, ngòi được mạ vàng 14k hoặc 18k cho nét chữ mềm mại và tinh tế, hay được làm bằng kim loại platium (Iridium hoặc Rhodium) để chống mòn, có gắn viên bi tròn nhỏ, quyết định hình dạng nét bút (mịn, trung bình, đậm…)

but-may-picasso-901-fb-02

 Bút bi (Ballpoint pen)

Bút máy, dẫu được xem là phát kiến “cách mạng”, vẫn chưa phải hoàn hảo. Nỗi thất vọng vì bút hay hỏng, giấy tờ lem luốc, phải thường xuyên bơm mực…Và cuối cùng câu trả lời đã ra đời – đầu bút là giải lăn bi là giải pháp. Nhà báo người Hungary Laszlo Biro sáng chế bút bi năm 1938. Bút bi có ống mực đặc, đầu gắn viên bi nhỏ đường kính từ 0,7 – 1mm. Chuyển động lăn tròn của viên bi in mực trên giấy và mực khô rất nhanh.

Tính đến nay, bút bi đã có rất nhiều cải tiến về hình dạng, chất lượng và thông dụng trên toàn thế giới. Bút bi còn được gọi là “bút nguyên tử” vì có ý kiến cho rằng, loại bút này phổ biến trong thế chiến thứ hai (1940 – 1945), khi Mỹ ném bom nguyên tử xuống Nhật, ý kiến khác lại cho rằng vì bút này viết nhanh như “nguyên tử”. Chiếc bút này được gọi theo tên của nhà sáng chế Biro.
Năm 1957 – Biro trở thành loại bút ký phổ biến nhất trên thế giới, và tiếp tục được ưa chuộng với 15 triệu chiếc bút được bán ra mỗi ngày.

mont-blanc

Chiếc bút bi